Błąd fundamentalnej atrybucji to zjawisko, które dotyczy nas wszystkich, niezależnie od tego, czy jesteśmy pracownikami socjalnymi, nauczycielami, lekarzami, czy inżynierami. Jest to tendencja do przypisywania działań innych ludzi do ich cech osobistych, podczas gdy swoje własne zachowanie tłumaczymy za pomocą czynników zewnętrznych.

Zastanówmy się, jak to wpływa na pracę zawodowych pomagaczy, takich jak pracownicy socjalni, i jak możemy z tym zjawiskiem radzić sobie na co dzień.

Błąd fundamentalnej atrybucji w pracy zawodowego pomagacza.

Pracownicy socjalni pracują z ludźmi w trudnych sytuacjach – od osób bezdomnych, przez rodziny z problemami, po osoby z niepełnosprawnościami. Każda z tych osób ma swoją unikalną historię i zestaw okoliczności, które kształtują ich obecne życie.

Kiedy pracownik socjalny po raz pierwszy spotyka klienta, może być kuszące, aby szybko ocenić ich sytuację i zaszufladkować ich jako „leniwego”, „nieodpowiedzialnego” czy „trudnego”. To jest błąd fundamentalnej atrybucji w akcji. Są to wnioski, które przypisują sytuację klienta do ich osobowości, zamiast do czynników zewnętrznych, takich jak brak zasobów, dyskryminacja czy trauma.

Konsekwencje błędu fundamentalnej atrybucji.

Jednym z największych problemów z błędem fundamentalnej atrybucji jest to, że może prowadzić do niesprawiedliwych i szkodliwych ocen. Na przykład, pracownik socjalny może skupić się na „poprawianiu” osobowości klienta, zamiast pomagać mu zmierzyć się z rzeczywistymi problemami, takimi jak brak mieszkania czy dyskryminacja w miejscu pracy.

Co więcej, błąd fundamentalnej atrybucji może prowadzić do wypalenia zawodowego wśród pracowników socjalnych. Kiedy stale obwiniamy naszych klientów za ich problemy, możemy poczuć frustrację, bezradność i zniechęcenie.

Jak radzić sobie z błędem fundamentalnej atrybucji?

Pierwszym krokiem w radzeniu sobie z błędem fundamentalnej atrybucji jest uświadomienie sobie jego istnienia. Musimy zrozumieć, że nasze oceny są często oparte na naszych własnych uprzedzeniach i przekonaniach, a nie na rzeczywistości.

Kolejnym krokiem jest praktykowanie empatii i zrozumienia. Zamiast skupiać się na ocenianiu, powinniśmy starać się zrozumieć perspektywę naszych klientów. Jakie są ich doświadczenia? Jakie przeszkody napotykają? Jakie zasoby mają do dyspozycji? Pytania te mogą pomóc nam zrozumieć, dlaczego nasi klienci zachowują się w określony sposób, i jak możemy im pomóc, lub zachęcić i wspierać w procesie zmiany.

Pracownicy socjalni powinni również szukać wsparcia w swojej pracy. Superwizja, warsztaty i szkolenia mogą pomóc w zrozumieniu i radzeniu sobie z z naszymi własnymi uprzedzeniami i wartościami, które nie zawsze są pomocne.

Wreszcie, pracownicy socjalni powinni pamiętać, że to jest proces. Nikt nie jest doskonały, i wszyscy popełniamy błędy. TAK, nawet my. Kluczem jest nauka i wyciąganie wniosków z tych błędów i ciągłe dążenie do lepszego zrozumienia i pomocy naszym klientom.

Klient a błąd fundamentalnej atrybucji.

Ważne jest również, aby zauważyć, że błąd fundamentalnej atrybucji działa w obie strony – nie tylko pracownicy socjalni mogą go popełniać w odniesieniu do swoich klientów, ale także klienci w odniesieniu do swoich pomagaczy. Klient może przypisać zachowanie pracownika socjalnego do cech jego charakteru, zamiast do czynników zewnętrznych, takich jak presja czasu, obciążenie pracą lub zasady organizacyjne.

Na przykład, jeśli pracownik socjalny jest spóźniony na spotkanie, klient może uznać go za nieodpowiedzialnego, nie zdając sobie sprawy, że pracownik miał inne pilne zobowiązania lub problem z transportem. Podobnie, jeśli pracownik socjalny nie jest w stanie zapewnić określonej usługi, klient może go postrzegać jako niechętnego do pomocy, zamiast zrozumieć ograniczenia zasobów lub politykę organizacji.

Takie błędne interpretacje mogą negatywnie wpływać na relację terapeutyczną, prowadząc do niewłaściwych oczekiwań, frustracji i braku zaufania. Aby temu zapobiec, ważne jest, aby pracownicy socjalni byli świadomi potencjalnych błędów atrybucji ze strony klientów i starać się je wyjaśniać, kiedy to możliwe. Komunikacja i przejrzystość są kluczowe w budowaniu wzajemnego zrozumienia i zaufania.

Błąd fundamentalnej atrybucji jest powszechnym zjawiskiem, które wpływa na nas wszystkich – włącznie z pracownikami socjalnymi. Poprzez zrozumienie tego błędu i aktywne dążenie do jego minimalizacji, możemy stać się lepszymi profesjonalistami i lepiej pomagać naszym klientom.

Czy doświadczyłeś/aś kiedyś błędu fundamentalnej atrybucji w swojej pracy? Jak sobie z nim radzisz? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzach poniżej.

**Źródła:**

1. Ross, L. (1977). The intuitive psychologist and his shortcomings: Distortions in the attribution process. In L. Berkowitz (Ed.), Advances in experimental social psychology (Vol. 10, pp. 173-220). Academic Press.
2. Miller, D. T., & Ross, M. (1975). Self-serving biases in the attribution of causality: Fact or fiction? Psychological Bulletin, 82(2), 213–225.
3. Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
4. Decety, J., & Jackson, P. L. (2004). The functional architecture of human empathy. Behavioral and cognitive neuroscience reviews, 3(2), 71-100.
5. Kadushin, G., & Harkness, D. (2002). Supervision in social work (4th ed.). Columbia University Press.

E-book „Otwarte rozmowy o samobójstwie w pracy socjalnej „

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat prowadzenia rozmów o samobójstwie, gorąco polecam mojego nowego ebooka „Otwarte rozmowy o samobójstwie w pracy socjalnej”.

Ebook ten został stworzony z myślą o pracownikach socjalnych, ale będzie również przydatny dla każdego, kto chce zrozumieć, jak skutecznie pomagać osobom borykającym się z myślami samobójczymi. W książce znajdziesz:

🔹Praktyczne wskazówki dotyczące rozpoznawania czerwonych flag samobójstwa
🔹Techniki rozpoczynania i prowadzenia rozmów na temat samobójstwa
🔹Sposoby wsparcia osób z myślami samobójczymi
🔹Przykłady studiów przypadków i analiza sytuacji

Ebook „Otwarte rozmowy o samobójstwie w pracy socjalnej” będzie dostępny już od 1 Czerwca 2023.

Zapisz się już teraz do Newslettera Zawodowego Pomagacza, żeby nie przegapić premiery i super zniżki na zakup e-booka!

Pamiętaj, że każda osoba potrzebuje wsparcia, a nasza wiedza i empatia mogą uratować życie. Dziękuję, że jesteś ze mną w tej ważnej misji.

Jeśli spodobał Ci się ten wpis polub go. Jeśli interesują Cię podobne tematy zostaw mi komentarz.

Pozdrawiam,

Zuzanna