W dzisiejszym świecie terminy „kryzys emocjonalny” i „kryzys psychiczny” są często stosowane zamiennie, co prowadzi do nieporozumień. Oba pojęcia dotyczą trudnych, intensywnych stanów, które wpływają na funkcjonowanie człowieka, ale odnoszą się do różnych aspektów jego zdrowia i kondycji. Zrozumienie różnic między kryzysem emocjonalnym, a psychicznym jest kluczowe, zwłaszcza dla profesjonalistów z branży pomocy psychologicznej, opiekunów i osób wspierających innych w trudnych chwilach.
W tym artykule przyjrzymy się temu, czym dokładnie różnią się te dwa pojęcia, dlaczego są często mylone i jak możemy właściwie je rozróżniać, aby lepiej rozumieć potrzeby osób w kryzysie.
Dlaczego pojęcia te są mylnie używane zamiennie?
Zarówno kryzys emocjonalny, jak i kryzys psychiczny, wiążą się z intensywnym przeżywaniem trudnych emocji, które mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie człowieka. Ze względu na te podobieństwa, terminy te są często używane zamiennie, co może prowadzić do nieporozumień. Dla osób niezwiązanych z obszarem zdrowia psychicznego „kryzys psychiczny” stał się niejako uniwersalnym terminem określającym każdą formę intensywnego cierpienia emocjonalnego. W rzeczywistości jednak kryzys emocjonalny, choć równie bolesny, odnosi się do krótkotrwałej, intensywnej reakcji na konkretne wydarzenie, podczas gdy kryzys psychiczny zwykle wynika z głębszych zaburzeń i często wymaga profesjonalnej interwencji. Społeczeństwo często myli te pojęcia, traktując emocje i zdrowie psychiczne jako synonimy, co dodatkowo zaciera granice między nimi.
Warto jednak podkreślić, że emocje i zdrowie psychiczne, choć ściśle ze sobą powiązane, odnoszą się do różnych aspektów ludzkiego funkcjonowania. Emocje to reakcje psychiczne i fizyczne na bodźce zewnętrzne, które mogą mieć charakter tymczasowy, podczas gdy zdrowie psychiczne odnosi się do ogólnego stanu umysłu, zdolności do radzenia sobie z trudnościami, stresami, utrzymania relacji międzyludzkich i cieszenia się życiem.
Co to jest kryzys emocjonalny?
Kryzys emocjonalny to nagły, intensywny stan emocjonalny, który wywołany jest zazwyczaj przez określoną sytuację lub wydarzenie życiowe, takie jak utrata bliskiej osoby, rozwód, zwolnienie z pracy, czy inne trudne sytuacje. Osoba w kryzysie emocjonalnym może odczuwać silny lęk, smutek, złość lub frustrację, które sprawiają, że trudno jej się odnaleźć w rzeczywistości. Te emocje są przeważnie tymczasowe, jednak są bardzo intensywne i mogą wpływać na zdolność do podejmowania racjonalnych decyzji, czy normalne funkcjonowanie na co dzień.
Objawy kryzysu emocjonalnego mogą obejmować:
- Nagłe wybuchy płaczu lub złości
- Poczucie bezradności lub przytłoczenia
- Problemy ze snem, jedzeniem lub koncentracją
- Niezdolność do podejmowania decyzji
Kryzys emocjonalny często jest wynikiem reakcji na konkretne wydarzenia, co oznacza, że jego objawy mogą zmniejszać się, kiedy dana osoba znajdzie wsparcie lub sytuacja, która wywołała kryzys, zostanie rozwiązana.
Co to jest kryzys psychiczny?
Kryzys psychiczny to stan, w którym dana osoba ma trudności z radzeniem sobie z codziennym życiem z powodu zakłócenia w funkcjonowaniu psychicznym. Kryzys psychiczny może być wynikiem długotrwałych problemów zdrowia psychicznego, takich jak depresja, zaburzenia lękowe czy schizofrenia, ale również może wystąpić nagle, np. w wyniku urazu psychicznego lub długotrwałego stresu.
Kryzys psychiczny obejmuje problemy z myśleniem, postrzeganiem rzeczywistości i zachowaniem. Może prowadzić do poważnych problemów w relacjach międzyludzkich, pracy czy ogólnym funkcjonowaniu. W skrajnych przypadkach, kryzys psychiczny może prowadzić do myśli samobójczych, czy też prób odebrania sobie życia, co wymaga natychmiastowej interwencji.
Objawy kryzysu psychicznego mogą obejmować:
- Dezorientację i trudności z myśleniem
- Halucynacje, urojenia
- Skrajne zmiany nastroju
- Wycofanie społeczne
- Myśli samobójcze lub autodestrukcyjne
Kryzys psychiczny często wymaga specjalistycznej interwencji medycznej, a niekiedy hospitalizacji, szczególnie gdy istnieje zagrożenie dla życia osoby dotkniętej tym stanem.
Kluczowe różnice między kryzysem emocjonalnym, a psychicznym.
Mimo że oba pojęcia dotyczą intensywnych trudności i wyzwań, z którymi mierzą się osoby w kryzysie, różnią się kilkoma kluczowymi aspektami:
Przyczyna:
- Kryzys emocjonalny jest zazwyczaj wynikiem konkretnego, stresującego wydarzenia (utrata pracy, rozwód, śmierć bliskiej osoby), podczas gdy kryzys psychiczny może być związany z długotrwałym zaburzeniem psychicznym, takim jak depresja, zaburzenia lękowe czy schizofrenia.
Intensywność i czas trwania:
- Kryzys emocjonalny jest zazwyczaj krótkotrwały i związany z intensywnym przeżywaniem emocji, ale może ustąpić po wsparciu lub rozwiązaniu sytuacji, która go wywołała. Kryzys psychiczny natomiast może trwać dłużej i prowadzić do poważniejszych, długotrwałych zaburzeń w funkcjonowaniu osoby.
Wpływ na codzienne funkcjonowanie:
- Osoba w kryzysie emocjonalnym może nadal podejmować decyzje i funkcjonować na co dzień, chociaż może mieć trudności z koncentracją czy kontrolą emocji. W przypadku kryzysu psychicznego, osoba może mieć poważne trudności z logicznym myśleniem, postrzeganiem rzeczywistości, a nawet nie być w stanie funkcjonować w codziennym życiu.
Potrzebne wsparcie:
- Kryzys emocjonalny często można załagodzić poprzez wsparcie emocjonalne bliskich osób lub terapię krótkoterminową. Kryzys psychiczny może wymagać interwencji specjalisty zdrowia psychicznego, terapii długoterminowej, a niekiedy leczenia farmakologicznego lub hospitalizacji.
Dlaczego warto zrozumieć te różnice?
Zrozumienie różnic między kryzysem emocjonalnym, a psychicznym jest kluczowe, aby móc udzielić odpowiedniej pomocy osobie w potrzebie. Pomagacze, terapeuci czy opiekunowie muszą być w stanie rozróżnić, z jakim rodzajem kryzysu mają do czynienia, aby dostosować metody wsparcia do potrzeb danej osoby.
Używanie tych terminów zamiennie może prowadzić do nieprawidłowej diagnozy i, co za tym idzie, nieadekwatnej pomocy. Na przykład, osoba w kryzysie psychicznym, która potrzebuje natychmiastowej interwencji specjalisty, może zostać potraktowana jako ktoś przeżywający jedynie krótkotrwały kryzys emocjonalny, co może mieć poważne konsekwencje dla jej zdrowia. Dlatego tak istotne jest holistyczne podejście do diagnozy i pracy z kryzysem.
Kryzys emocjonalny i kryzys psychiczny, choć często mylnie używane zamiennie, odnoszą się do różnych stanów, które wymagają różnych form wsparcia. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla zapewnienia odpowiedniej pomocy osobom w kryzysie. Pomagacze, terapeuci i bliscy powinni zwracać uwagę na symptomy i potrzeby osoby, aby móc zareagować w sposób adekwatny do sytuacji, z jaką się mierzą.
Pozdrawiam,
Zuzanna Gąsienica
Zapisz się na newsletter i odbierz e-book.
„Otwarte rozmowy o samobójstwie w pracy socjalnej”
Dowiedz się, jak profesjonalnie i z empatią podejść do trudnych tematów, takich jak ryzyko samobójstwa.
Zgłęb praktyczne metody diagnozy i interwencji i zyskaj pewność siebie w rozmowach, które mogą uratować życie.
Nie czekaj. Dołącz do społeczności profesjonalistów, którzy chcą zrobić różnicę.
Wpisz swój email poniżej i zacznij od razu!
Pobierając nasz e-book, wyrażasz zgodę na dołączenie do „Newslettera Zawodowego Pomagacza”. Będziemy przesyłać Ci wartościowe informacje, wskazówki oraz aktualności związane z zawodową pomocą i rozwojem osobistym. Gwarantujemy, że Twoje dane pozostaną chronione i nie zostaną udostępnione osobom trzecim. Masz również pełną kontrolę nad swoją subskrypcją – w każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania wiadomości, korzystając z linku do wypisania się znajdującego się w stopce każdego e-maila.
Podobne artykuły.
Zuzanna Gąsienica
SZKOLENIA I KONSULTACJE Z PROBLEMATYKI SAMOBÓJSTW
Zuzanna Gąsienica 
2 odpowiedzi na “Różnica między kryzysem emocjonalnym a psychicznym: dlaczego te pojęcia są mylnie używane zamiennie?”
Większość źródeł podaje, że kryzys psychiczny i emocjonalny jest tożsamy, na podstawie jakich źródeł uważa Pani, że je się różnicuje?
PolubieniePolubienie
Dziękuję za ten głos — ma Pan/Pani rację, że wiele źródeł używa tych pojęć zamiennie. Ja opieram się na literaturze interwencji kryzysowej, gdzie „kryzys psychologiczny/psychiczny” jest pojęciem szerszym (obejmuje emocje, myślenie i zachowanie), a „kryzys emocjonalny” bywa używany do opisu dominującej formy prezentacji kryzysu. Takie rozróżnienie pojawia się m.in. u Roberts (2005) oraz w badaniach klinicznych Zanello i wsp. (2017).
PolubieniePolubienie