Kiedy pracujesz z klientami, którzy często doświadczają kryzysów zdrowia psychicznego, jednym z najważniejszych narzędzi, które możesz wykorzystać, jest skuteczne planowanie kryzysowe.

To, co czyni planowanie kryzysowe tak fundamentalnym aspektem naszej pracy, to to, że umożliwia nam ono przejęcie kontroli w sytuacjach, kiedy nasz klient jest na skraju kryzysu. Zamiast pozwalać na jego rozwój, stajemy się aktywnymi strażnikami naszych klientów, czuwającymi nad ich dobrostanem, zdolnymi do szybkiego reagowania na zmiany i przygotowanych do interwencji na różnych etapach rozwoju kryzysu.

W tym artykule omówimy, jak identyfikować wczesne znaki ostrzegawcze zbliżającego się kryzysu, jak tworzyć indywidualne plany dla każdego klienta, i jak skutecznie komunikować te plany wszystkim zainteresowanym stronom.

Oto kilka kroków, które mogą pomóc w tej pierwszej fazie:

1. Nawiąż relację: Zrozumienie i empatia to fundamenty efektywnego planu kryzysowego. Pracuj nad stworzeniem bezpiecznej przestrzeni dla klienta, w której czuje się słuchany, zrozumiany i szanowany.
2. Zidentyfikuj problemy: Porozmawiaj z klientem o wyzwalaczach. Czy to są specyficzne sytuacje, emocje, myśli, czy zachowania, które mogą prowadzić do kryzysu? Jakie są ich konsekwencje? Pozwól klientowi opisać to, co go niepokoi.
3. Rozpoznaj znaki ostrzegawcze: Na podstawie doświadczeń klienta, zidentyfikuj wczesne znaki ostrzegawcze, które mogą sygnalizować zbliżający się kryzys.
4. Ustal priorytety: Z klientem, zdecyduj, które problemy są najważniejsze do rozwiązania. Jaki jest cel pracy nad planem kryzysowym? Czego klient chciałby uniknąć, a co chciałby osiągnąć?

Po tych etapach, można przejść do konkretnego planowania – określenia strategii radzenia sobie, wsparcia, interwencji, itd. Pamiętaj, że plan kryzysowy powinien być elastyczny i dostosowany do indywidualnych potrzeb i możliwości klienta. Powinien też być regularnie aktualizowany i dostosowywany do zmieniającej się sytuacji.

Krok #1. Ustalenie wyzwalaczy – sytuacji-bodźców, które powodują bardzo duży wzrost emocji często kończących się kryzysem.

Każdy z nas reaguje na różne bodźce i sytuacje w inny sposób. Dla niektórych stresujące mogą być zmiany w pracy czy rodzinie, dla innych zaś – problemy finansowe, konflikty interpersonalne czy nawet zmiany pogody. Wyzwalacze te działają jak iskra, która może zapalić lont stanu kryzysowego. Poznając wyzwalacze swojego klienta, zyskujesz kluczowe narzędzie do przewidywania, zapobiegania i skutecznego reagowania na potencjalne kryzysy.

Krok #2. Rozpoznawanie wczesnych sygnałów – klucz do skutecznego planowania kryzysowego i prewencji.

Wyobraź sobie, że jesteś detektywem, który rozwikłuje tajemniczy kod – to właśnie robi specjalista zdrowia psychicznego, kiedy próbuje rozpoznać wczesne znaki ostrzegawcze zbliżającego się kryzysu u swojego podopiecznego.

1. Zmiana nastroju: Może to obejmować obniżone samopoczucie, lęk, drażliwość, euforię lub inne nagłe zmiany emocjonalne.
2. Zmiana zachowania: Takie jak wycofanie się z aktywności, które wcześniej sprawiały radość, czy niewytłumaczalne skoki aktywności.
3. Zmiana wzorców snu: Zbyt dużo lub za mało snu, niezwykłe koszmary, kłopoty z zasypianiem lub częste budzenie się mogą być sygnałem, że coś się dzieje.
4. Zmiana apetytu: Nagłe zwiększenie lub zmniejszenie apetytu, nagła utrata wagi lub jej przyrost bez oczywistego powodu.
5. Zmiana funkcjonowania poznawczego: Problemy z koncentracją, pamięcią lub podejmowaniem decyzji.
6. Zmiana sposobu mówienia: Może to obejmować przyspieszone mówienie, mówienie z dużą ilością skojarzeń, mówienie w sposób chaotyczny lub niezwiązany z kontekstem.
7. Zmiana wyglądu: Zaniedbywanie higieny osobistej, niewłaściwe ubieranie się do warunków atmosferycznych itd.
8. Zwiększona impulsywność: Podejmowanie pochopnych decyzji, ryzykowne zachowanie, niewłaściwe komentarze, gwałtowne reakcje emocjonalne.
9. Postrzeganie rzeczy, które nie istnieją: Halucynacje wzrokowe, słuchowe, dotykowe, węchowe czy smakowe.
10. Paranoiczne myślenie lub podejrzliwość: Przekonanie, że inni mają złe intencje lub że są śledzeni albo, że ludzie spiskują przeciwko nim.
11. Mówienie o samobójstwie lub samookaleczeniu: Wypowiadanie myśli o śmierci, planowanie samobójstwa, próby samobójcze, samookaleczanie.

Krok #3 Zaangażowanie bliskich klienta w tworzenie planu kryzysowego.

Zaangażowanie bliskich klienta w tworzenie planu kryzysowego jest kluczowe dla skutecznego zarządzania kryzysem. Osoby te często są najbliżej sytuacji, mają unikalną perspektywę na problemy klienta i mogą dostarczyć cennych informacji, których inaczej byśmy nie zdobyli. Co więcej, ich obecność i wsparcie mogą przynieść klientowi dodatkowy komfort i poczucie bezpieczeństwa. W końcu, są to osoby, które klient najprawdopodobniej poprosi o pomoc w chwilach kryzysu. Zapewnienie, że są one dobrze przygotowane i wiedzą, jak zareagować, jest nieocenione.

Dodatkowo, tworząc z klientem plan kryzysowy, który zakłada kontakt z określonym członkiem rodziny lub przyjacielem w razie kryzysu, musimy upewnić się, że te osoby są na to gotowe. Nieświadomość takiego założenia lub brak zgody na uwzględnienie ich w planie może prowadzić do komplikacji. Dlatego konieczne jest prowadzenie dialogu z zaangażowanymi stronami, aby zapewnić, że ustalone oczekiwania są dla nich realne i akceptowalne.

Krok #4. Diagnoza ryzyka – co może się stać jeśli nie zapobiegniemy rozwojowi kryzysu.

Pamiętaj, że niektóre z tych objawów mogą wystąpić jako naturalne reakcje na stres lub zmiany w życiu i nie muszą zawsze wskazywać na kryzys zdrowia psychicznego. Zawsze jednak powinny one skłonić do dalszego monitorowania sytuacji i rozmowy z klientem o tym, co aktualnie przeżywa.

W miarę, jak będziesz poznawać swojego klienta, bedziesz też wiedzieć, jakie zachowania są dla niego normalne, a jakie mogą zwiastować nadchodzący kryzys.

Gdy klient jest w kryzysie, poziom ryzyka związany z jego zdrowiem psychicznym i fizycznym może sie gwałtownie zmienić i wzrosnąć. Nieudolność w zarządzaniu tym stanem może prowadzić do pogłębienia się problemów zdrowotnych, takich jak zaostrzenie objawów chorobowych czy nawrót choroby, co z kolei może skutkować zwiększonym ryzykiem autoagresji lub samobójstwa.

Nie tylko zdrowie klienta jest zagrożone – ryzyko może dotyczyć również jego relacji z bliskimi lub z ogółem społeczeństwa, sytuacji zawodowej czy finansowej, a także ogólnej jakości życia. Wzrasta także ryzyko zwiększonej izolacji, zaniedbania, nasz klient może stracić dom, pracę. Odpowiednio wdrożony plan interwencji kryzysowej może zmniejszyć te ryzyka i pomóc klientowi wrócić do stabilności.

Krok #5. Plan Kryzysowy na papierze – podpisany przez klienta, by podnieść jego zaangażowanie.

Wydrukowanie i zachowanie planu kryzysowego w zasięgu ręki daje klientowi poczucie bezpieczeństwa i kontroli, a Tobie i innym specjalistom, którzy mogą mieć kontakt z Twoim kilentem służy jako przypomnienie i drokowskaz.

Dodatkowo, technologia umożliwia tworzenie, przechowywanie i udostępnianie planów kryzysowych w formie cyfrowej, co zapewnia łatwy dostęp do tych planów dla wszystkich zaangażowanych osób. Możliwość aktualizacji planu w czasie rzeczywistym umożliwia jego dostosowanie do zmieniających się potrzeb i okoliczności pacjenta.

Stworzenie planu kryzysowego z pacjentem przynosi wiele korzyści dla zawodowego pomagacza, takich jak:

1. Lepsza komunikacja: Praca nad planem kryzysowym wymaga dogłębnej dyskusji z klientem na temat lęków, obaw i strategii radzenia sobie. To poprawia komunikację i zrozumienie między pomagaczem a klientem.
2. Poczucie kontroli: Plan kryzysowy daje poczucie kontroli i pewności, że pomagacz ma narzędzia i procedury, które mogą pomóc w trudnej sytuacji.
3. Podkreślenie roli pomagacza: Tworzenie planu kryzysowego z klientem umacnia rolę pomagacza jako osoby, która jest tam, aby pomóc, nie tylko w momentach spokoju, ale również podczas kryzysów.
4. Zapobieganie wypaleniu zawodowemu: Dzięki posiadaniu dobrze opracowanego planu kryzysowego, pomagacz może odczuwać mniejszy stres i lęk związany z niewiadomym, co może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wypalenia zawodowego.
5. Zwiększenie skuteczności współpracy: Dobre planowanie kryzysowe może prowadzić do lepszych wyników terapeutycznych, ponieważ klienci są lepiej przygotowani do radzenia sobie z kryzysem, co oznacza, że mogą szybciej wrócić do swojego normalnego funkcjonowania.
6. Wspieranie autonomii klienta: Praca nad planem kryzysowym pomaga klientowi zrozumieć, jak może zarządzać swoim zdrowiem psychicznym i radzić sobie w trudnych sytuacjach, co promuje poczucie niezależności i autonomii.

Krok #6. Udzielenie dostępu do planu osobom bliskim i specjalistom: krok ku zintegrowania wsparcia.

Udostępnienie planu osobom z otoczenia klienta zaangażowanym w jego opiekę i wsparcie, a także zapisanie go w dokumentacji klienta, zapewnia łatwy dostęp dla innych specjalistów, którzy mogą potrzebować z nim współpracować podczas Twojej nieobecności lub w innych, kryzysowych sytuacjach.

---

Podsumowując, doskonalenie umiejętności zarządzania kryzysowego to absolutny priorytet dla każdego profesjonalisty pracującego z osobami zmagającymi się z problemami zdrowia psychicznego. Mistrzostwo planowania kryzysowego to nie tylko umiejętność, to narzędzie, które może uratować życie.

Przygotowanie solidnego planu kryzysowego, z zaangażowaniem klienta, bliskich mu osób i innych specjalistów, jest kluczowe dla skutecznego zarządzania sytuacją kryzysową. Zapewnia to, że wszyscy są na tej samej stronie i mają dostęp do informacji, które mogą pomóc klientowi w najtrudniejszych chwilach.

Pamiętaj, że każde małe kroki, które podejmujesz w kierunku zrozumienia, planowania i zarządzania kryzysami, przynoszą ogromne korzyści dla Twojego klienta, Twojego zespołu i dla Ciebie.

Zarządzanie kryzysowe to sztuka, której możemy się nauczyć i doskonalić w ciągu całej kariery. To nie kończy się na stworzeniu planu, ale na ciągłym ulepszaniu i dostosowywaniu go do zmieniających się potrzeb i sytuacji.

Jeśli spodobał Ci się ten wpis polub go. Jeśli interesują Cię podobne tematy zostaw mi komentarz.

Pozdrawiam,

Zuzanna

---

Zuzanna Gąsienica

Podobne artykuły.

Zuzanna Gąsienica

SZKOLENIA I KONSULTACJE Z PROBLEMATYKI SAMOBÓJSTW

Możliwe, że znajdziesz również wartość w tych dodatkowych workbookach.