Agresja, stanowiąca sposób wyrażania negatywnych emocji i konfliktów, nie jest synonimem gniewu czy złości. O ile gniew i złość to emocje, które mogą doprowadzić do agresji, o tyle agresja sama w sobie jest konkretnym, często destrukcyjnym zachowaniem. Może ona wynikać nie tylko z osobistych frustracji, ale również z szeregu innych czynników związanych z kontekstem społecznym, strukturą systemu pomocy, a nawet bariery językowej czy kulturowej.

Zrozumienie tych przyczyn jest kluczowe dla zapewnienia skutecznej interwencji i wsparcia dla naszych klientów.

Co powoduje agresję?

Agresja wśród klientów pomocy społecznej wynika zazwyczaj z szeregu powiązanych czynników.

Po pierwsze, wielu klientów pomocy społecznej doświadcza chronicznego stresu wynikającego z ciężkich warunków życia, takich jak ubóstwo, bezrobocie, brak stabilnego mieszkania, choroby przewlekłe czy problemy psychiczne. Chroniczny stres, zwłaszcza gdy jest połączony z poczuciem braku kontroli nad sytuacją, może prowadzić do frustracji i agresji.

Po drugie, systemy pomocy społecznej są często skomplikowane i niezrozumiałe dla klientów, co może powodować dodatkową frustrację i poczucie bezradności.

Po trzecie, agresja może wynikać z doświadczeń związanych z nierównością społeczną, dyskryminacją lub stygmatyzacją, które są często spotykane przez osoby korzystające z pomocy społecznej.

Wreszcie, bariery językowe, kulturowe i społeczne mogą dodatkowo utrudniać komunikację i dostęp do usług, co może prowadzić do nieporozumień, frustracji i agresji.

Warto podkreślić, że agresja nie jest jednolitym zjawiskiem i może przyjmować różne formy, od werbalnej do fizycznej, a jej przyczyny mogą być złożone i wielowymiarowe. Przy skutecznym adresowaniu tych przyczyn, kluczowym jest kompleksowe podejście, które uwzględnia zarówno indywidualne jak i społeczne czynniki wpływające na agresję.

Indywidualne czynniki wpływające na agresję.

Indywidualne czynniki wpływające na agresję wśród klientów pomocy społecznej są złożone i mogą obejmować zarówno biologiczne, jak i psychologiczne elementy.

Wśród czynników biologicznych na pierwszy plan wysuwa się wpływ przewlekłych chorób i dolegliwości, takich jak choroby psychiczne, zaburzenia nastroju, czy problemy z uzależnieniami. Wszystkie te schorzenia mogą zwiększać skłonność do agresywnych reakcji.

Z perspektywy psychologicznej, czynniki takie jak niska samoocena, poczucie bezradności, problemy z radzeniem sobie ze stresem czy skłonność do interpretowania zachowań innych jako wrogie, mogą zwiększać ryzyko zachowań agresywnych.

Dodatkowo, agresywne reakcje mogą być postrzegane jako wynik uczenia się i strategii radzenia sobie z presją oraz traumatycznymi doświadczeniami, które mogą skutkować rozwijaniem ekstremalnych form obrony, takich jak cechy antysocjalne. Niska samoocena może także prowadzić do zachowań mających na celu kompensację, takich jak manipulowanie innymi, co jest typowe dla osobowości antysocjalnej. W podobny sposób, problemy z radzeniem sobie ze stresem mogą prowadzić do adopcji strategii radzenia sobie, które są agresywne i antyspołeczne.

Nasz poziom komunikacji, jako źródło problemów.

Pracownicy socjalni, podobnie jak wszyscy ludzie, mogą popełniać różne błędy w komunikacji z klientami. Poniżej przedstawiam kilka typowych problemów:

Brak empatii: Zrozumienie i odzwierciedlenie emocji klienta jest kluczowe dla budowania zaufania. Brak empatii może sprawić, że klient czuje się niezrozumiany lub ignorowany.
Stereotypy i uprzedzenia: Pracownicy socjalni, jak każdy, mogą nieświadomie działać na podstawie stereotypów lub uprzedzeń, co może negatywnie wpływać na jakość ich interakcji z klientami.
Brak jasności: Niejasne lub mylące informacje mogą prowadzić do frustracji i nieporozumień. Ważne jest, aby pracownicy socjalni przekazywali informacje w sposób jasny i zrozumiały.
Zignorowanie perspektywy klienta: Każdy klient ma swoją unikalną perspektywę i doświadczenia. Ignorowanie tej perspektywy może prowadzić do nieefektywnych interwencji i frustracji ze strony klienta.
Zbyt duża presja na działanie: Chociaż pracownicy socjalni chcą pomóc swoim klientom, zbyt duża presja na podjęcie określonych działań może prowadzić do stresu i konfliktu.
Brak regularnej, otwartej komunikacji: Komunikacja powinna być procesem ciągłym, a nie jednorazowym wydarzeniem. Regularne, otwarte rozmowy pomagają budować relacje i zaufanie.

Tego typu praktyki mogą prowadzić do frustracji, poczucia niepewności i braku zaufania, które są silnymi czynnikami wywołującymi agresję, szczególnie słowną.

W trosce o zmniejszenie takich sytuacji, niezbędne jest szkolenie pracowników socjalnych w zakresie efektywnej komunikacji. To obejmuje naukę o jasnym i precyzyjnym przekazywaniu informacji, utrzymaniu konsekwencji między obietnicami a działaniami, a także empatycznym słuchaniu i reagowaniu na potrzeby klientów. Przydatne mogą być również regularne spotkania zespołowe (superwizja) służące do omówienia i analizy przypadków trudnych, co pozwala na naukę i poprawę na podstawie doświadczeń własnych i kolegów.

Jeśli spodobał Ci się ten wpis polub go. Jeśli interesują Cię podobne tematy zostaw mi komentarz.

Pozdrawiam,

Zuzanna