W obecnych czasach, gdy osobisty rozwój, autonomia i niezależność stają się kluczowe dla osiągnięcia stabilności życiowej, praca socjalna powinna zdecydowanie przodować w promowaniu i wdrażaniu filozofii „empowerment” przez samopomoc.
Empowerment, czyli wzmocnienie klientów w ramach pomocy społecznej, składa się z kilku elementów. Pierwszym jest zrozumienie swojego aktualnego stanu i identyfikacja czynników, które do niego doprowadziły. Kolejnym aspektem jest zdolność do podejmowania decyzji dotyczących swojego życia i przejęcie odpowiedzialności za te decyzje. Na koniec, empowerment to również umiejętność skutecznego wykorzystania dostępnych zasobów i usług, a także zdolność wpływania na te usługi i procesy, które je determinują.
Empowerment jest więc nie tylko o zrozumieniu i akceptacji swojej sytuacji, ale także o zdobyciu umiejętności i narzędzi niezbędnych do jej poprawy. Jest to proces, który wymaga aktywnego zaangażowania klienta i może prowadzić do trwałych zmian w jego życiu.
Jak jednak zaangażować klienta, kiedy brakuje nam czasu, zasobów lub, kiedy nasz klient jest nie do końca chętny, czy zmotywowany do współpracy z nami.
Jestem przekonana, że narzędzia i techniki samopomocy doskonale sprawdzą się w zadaniu angażowania naszych klientów. Jest to bowiem zestaw metod, strategii lub działań, które klient może samodzielnie zastosować, aby polepszyć swoje samopoczucie, skuteczniej radzić sobie z trudnościami czy rozwijać nowe umiejętności. Stanowią one integralny element procesu wzmacniania autonomii klienta, a ich głównym celem jest promowanie zdrowia psychicznego, poprawa jakości życia, rozwijanie umiejętności interpersonalnych, podnoszenie samoświadomości czy nauka efektywnego radzenia sobie ze stresem.
Właściwe użycie tych narzędzi i odpowiednie monitorowanie postępów klienta może prowadzić do zwiększenia efektywności usług, podnoszenia jakości życia klientów oraz promowania ich samodzielności i zaangażowania w procesie poprawy swojej sytuacji.
Materiały do samopomocy, takie jak karty pracy, ćwiczeniówki, dzienniki nastroju, listy kontrolne (checklists), odgrywają kluczową rolę w procesie wzmacniania klientów pomocy społecznej.
Przede wszystkim, konkretyzują one zadania, które klient musi wykonać, co pomaga mu skupić się na celu i dać poczucie, że postęp jest możliwy i mierzalny (checklisty). Dzięki temu klient nie tylko lepiej rozumie swoją sytuację, ale również uczy się, jak ją akceptować i jak planować strategie na przyszłość.
Te narzędzia przekazują klientowi kontrolę nad procesem poprawy jego sytuacji. Kiedy klient pracuje z materiałami do samopomocy, które są niejako wizualną podpowiedzią tego „co dalej”, staje się bardziej aktywny, co prowadzi do większego zaangażowania. To poczucie aktywnej roli i zaangażowania z kolei wzmacnia poczucie odpowiedzialności za własne życie. Kiedy ludzie czują, że mają kontrolę, że są w stanie wpływać na swoje życie, poczucie ich własnej wartości również rośnie, co dodatkowo motywuje do dalszej pracy nad sobą.
Po drugie, narzędzia do samopomocy, jeśli stosowane poprawnie, dają klientom możliwość rozwijania istotnych umiejętności życiowych i strategii radzenia sobie, które mogą stosować w codziennym życiu, przyczyniając się do zauważalnej poprawy jego jakości.
Na przykład, praca z dziennikiem nastroju, popularnym narzędziem samopomocy, może pomóc klientom zrozumieć swoje emocje i wzorce zachowań. Dziennik nastroju pozwala na śledzenie własnych uczuć i nastrojów w ciągu dnia, a także zapisywanie zdarzeń, które mogły wpływać na te stany. W ten sposób, dziennik nastroju staje się nie tylko narzędziem do samopoznania, ale również punktem wyjścia do pracy nad zmianą. Klient, zauważając na przykład powtarzalne negatywne wzorce, może zacząć pracować nad strategiami radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, które te wzorce wywołują.
Wreszcie, narzędzia do samopomocy, promują samodzielność i autonomię, zamiast utrzymywania zależności od systemu pomocy społecznej.
Rozpisane plany działania mogą służyć jako konkretny przykład tego, jak narzędzia do samopomocy wzmacniają poczucie kontroli i samodzielności u klientów. Plan działania jest narzędziem, które pomaga klientom określić swoje cele, wyznaczyć kroki potrzebne do ich osiągnięcia, i monitorować postępy. Dzięki temu, klient może samodzielnie zarządzać swoim procesem zmiany, co przekłada się na zwiększoną autonomię.
Przykładowo, klient chcący poprawić swoje umiejętności radzenia sobie ze stresem, może wyznaczyć sobie konkretne cele, takie jak codzienna medytacja, regularne ćwiczenia fizyczne, utrzymanie zdrowej diety i uczęszczanie na terapię grupową raz w tygodniu. Następnie, dzięki planowi działania, klient może samodzielnie monitorować swoje postępy i wprowadzać ewentualne korekty.
Chociaż narzędzia do samopomocy są skonstruowane tak, aby klient mógł z nich korzystać samodzielnie, warto podkreślić, że ich najskuteczniejsze zastosowanie często następuje pod nadzorem profesjonalnego wsparcia, takiego jak pracownik socjalny, terapeuta, czy asystent/opiekun osób z trudnościami.
Zawodowy pomagacz może przeprowadzić klienta przez proces zrozumienia i adaptacji narzędzi, pomagając w interpretacji wyników i dostosowaniu strategii.
Na przykład, pracownik socjalny może pomóc klientowi w ustaleniu realistycznych celów, identyfikacji potencjalnych przeszkód, a następnie w monitorowaniu postępów i wprowadzaniu niezbędnych zmian w planie działania dotyczącego znalezienia pracy. W taki sposób, profesjonalny opiekun zapewnia wsparcie i dodatkową perspektywę, która może być kluczowa dla efektywnego wykorzystania narzędzi do samopomocy. Dzięki temu, klient ma szansę na pełne wykorzystanie potencjału tych narzędzi, co prowadzi do lepszych wyników i trwałej poprawy jakości życia.
Kiedy klient zaczyna samodzielnie podejmować decyzje dotyczące swojego życia i osiąga wyznaczone cele, poczucie kontroli i samodzielności rośnie. To z kolei jest kluczowym krokiem w kierunku stałej poprawy sytuacji życiowej i uniezależnienia się od systemu pomocy społecznej. Dlatego narzędzia do samopomocy są tak ważnym elementem procesu empowerment w pomocy społecznej.
Jeśli spodobał Ci się ten wpis polub go. Jeśli interesują Cię podobne tematy zostaw mi komentarz.
Pozdrawiam,
Zuzanna
Zuzanna Gąsienica
Podobne artykuły.
Zuzanna Gąsienica
SZKOLENIA I KONSULTACJE Z PROBLEMATYKI SAMOBÓJSTW
Możliwe, że znajdziesz również wartość w tych dodatkowych workbookach.
Zuzanna Gąsienica 